Sieroty Zebrzydowskiego – w piątek odbędzie się promocja ciekawego wznowienia XIX wiecznej powieści

W najbliższy piątek (23 lutego) o godz. 17:30 w Starym Kinie w Kalwarii Zebrzydowskiej odbędzie się promocja wznowienia XIX wiecznej powieści „Sieroty Zebrzydowskiego czyli Akademicy Krakowscy” napisanej przez ks. Michał Króla. O skuteczne wznowienie dzieła zabiegał regionalista Andrzej Bucki. Autorem ilustracji do książki jest Kazimierz Wiśniak.

„Mówiąc językiem tamtych czasów to – ta książka to kopalnia złota etycznego i pięknych obyczajów” – podsumowuje jeden z pierwszych recenzentów zapomnianego obecnie dzieła. Warto zaznaczyć, że jednym największych walorów książki, jest umiejscowienie części wydarzeń na naszych terenach i powiązanie ich z postacią Mikołaja Zebrzydowskiego. O tym jednak szerzej dowiedzą się państwo na piątkowej promocji książki. Czym ona była i o czym traktuje, najlepiej przestawi nam fragment wstępu do wznowienia napisany przez Stanisława Chyczyńskiego.

Jak sugeruje Franciszek Sypowski (vide: „Miasta Lanckorony świadki przeszłości”, Wieliczka 1938), „przechowywaną przez lanckorońskie drobnomieszczaństwo z pewnego rodzaju czcią dla jej treści historyczno-moralnej” była ongiś powieść „Sieroty Zebrzydowskiego czyli Akademicy Krakowscy” (Tarnów 1875). Jej autorem jest prałat kapituły tarnowskiej, ks. Michał Król, który jednak w przedmowie faktyczne autorstwo przypisuje zupełnie innej osobie, co wydaje się tylko modnym w epoce chwytem literackim. Wyjątkowe powodzenie tejże książki potwierdza Andrzej Bucki, który swoim staraniem doprowadził do jej niniejszego wznowienia. Jak wspomina, w czasach jego babci Natalii (r. 1904) „Sieroty Zebrzydowskiego” były czytane na głos w rodzinnym kręgu, w długie zimowe wieczory. Dzieło to wśród gminu kalwaryjskiego, barwałdzkiego i bugajskiego uchodziło za bestseller równie intrygujący jak powieść H. Różyckiego „Umarła Babka w Skawinie”.

Księżowski utwór traktuje o losach dwójki dzieci: Kostusia i Zosi Kordeckich, które – jako sieroty – królewskim zwyczajem zostały oddane, przez Zygmunta III Wazę, w opiekę staroście lanckorońskiemu Mikołajowi Zebrzydowskiemu. Kostuś kształcił się w Akademii Krakowskiej, pod kierunkiem słynnego Marcina Wadowity, Zosia zaś dorastała w majątku Zelczyn pod Skawiną. Ze skomplikowanych losów rodzeństwa warto tylko wypunktować, iż Konstanty Kordecki, jako dojrzały już człowiek, wstąpił do paulińskiego klasztoru na Skałce, przyjął imię Augustyn, by w 1655 r. stać się narodowym bohaterem – głową obrony twierdzy na Jasnej Górze. Akcja utworu toczy się w Zebrzydowicach, Skawinie, Krakowie, Bulowicach (k. Andrychowa) czy też w Mucharzu. Jak sugeruje wspomniany Sypowski, książka jest oparta na ustnych podaniach i domniemaniach, nie ma wybitnej wartości historycznej, dokumentalnej (np. prawdziwa młodość przeora Kordeckiego była zupełnie inna), ale jest „kopalnią złota etycznego i pięknych obyczajów, zwłaszcza sposobów wychowywania młodzieży” (ibidem).

Ks. MICHAŁ KRÓL – doktor teologii katolickiej, prałat kapituły tarnowskiej, polityk galicyjski. Urodził się 27 sierpnia 1793 r. w Inwałdzie, umarł 10 grudnia 1879 r. w Tarnowie. W latach 1837–1845 oraz 1848–1850 pełnił funkcję rektora seminarium duchownego w Tarnowie. Wtedy opracował pierwszy regulamin, porządkujący życie wewnętrzne powiększonej wspólnoty alumnów – „Ordo domesticus”. Po Wiośnie Ludów w 1848 r., w czasie nasilających się represji, ks. Królowi udało się przekonać zaborcze władze austriackie do rezygnacji z zamiaru zlikwidowania tarnowskiego seminarium. W latach 1870–1876 posłował do Sejmu Krajowego Galicji (trzeciej kadencji). W 1875 r. ogłosił drukiem swoją powieść historyczno-moralną „Sieroty Zebrzydowskiego czyli Akademicy Krakowscy”, która na przełomie wieków stała się lokalnym bestsellerem.