Tekst dokumentu fundacyjnego Sanktuarium Kalwaryjskiego w tłumaczeniu na język polski
W imię Pańskie Amen
Na wieczną rzeczy pamiątkę przez niniejszy dokument wszystkim niech będzie jawne i znane, że my, Mikołaj Zebrzydowski z Zebrzydowic, wojewoda i generalny starosta krakowski, śniatyński, itd. dzięki łasce Bożej wybudowaliśmy w dobrach naszych dziedzicznych, w Zebrzydowicach, gdzie nierzadko mieliśmy zwyczaj przebywać, kościół z kamienia łamanego pod wezwaniem Świętego Krzyża, na wzór kaplic na Górze Kalwarii. [Uczyniliśmy to] dla rozbudzenia w nas i w naszych następcach pamięci o gorzkiej męce Zbawiciela naszego Jezusa Chrystusa, w którego zbawczych zasługach pokładamy całą nadzieję naszego odkupienia i świadomi naszych własnych grzechów, [pragnąc], by oczy ciała skłaniały rozum do nieustannej kontemplacji Jego tajemnic i wzywały do należnej wdzięczności. Obok tego kościoła, jeśli Bóg pozwoli, zamierzamy wybudować, również na wzór jerozolimski, z kamienia łamanego kaplicę Grobu Pańskiego. Całą tę górę, która dawniej nosiła nazwę Żarek z jej lasem, według wyznaczonych granic, poświęcamy przede wszystkim na chwałę Bogu i dajemy w dziedzictwo świętemu Franciszkowi. Przyrzekamy i zobowiązujemy się, do wybudowania u podnóża tej góry klasztoru dla braci tego zakonu i złączonego z nim kościoła Ukazania się św. Michała Archanioła. Całą górę Żarek i wszystkie wspomniane miejsca poddajemy pod opiekę świętego Michała i jemu je powierzamy.
Kiedy rozważaliśmy, której rodzinie zakonu św. Franciszka należy powierzyć szczególną troskę o wspomniane kościółki i kaplice, porozumieliśmy się w tej sprawie z Przewielebnym Księdzem Biskupem ordynariuszem miejsca. Dzięki naszemu planowi i jego autorytetowi uzgodniliśmy z przełożonymi zakonu Bernardynów, że skoro w Jerozolimie, przy sławnych miejscach dzieł naszego odkupienia, żyją zakonnicy nazywani Braćmi Mniejszymi Obserwantami, troszczą się o nie i zarządzają nimi, to ci sami Bracia Mniejsi Obserwanci przyjmą także zarząd nad całym tym miejscem i wybudowanymi przez nas w przyszłości kościołami i kaplicami oraz wspomnianym klasztorem. Oni także zatroszczą się o sprawowanie świętych obrzędów.
Dlatego my wspomniany kościół pod wezwaniem Świętego Krzyża, kaplicę Grobu Pańskiego i pozostałe kaplice, które już tam zostały wyznaczone lub będą wyznaczone do budowania, a wreszcie kościół Ukazania się św. Michała razem z klasztorem, który też, jak wcześniej powiedziano, będzie budowany, z całą górą Żarek w opisanych granicach, wreszcie z kompletem naczyń liturgicznych dla tych kościołów, z obrazami i figurami, meblami, kosztownościami, z jakiegokolwiek są materiału i jakiejkolwiek wartości, prawną mocą niniejszego aktu dajemy, ofiarujemy, zrzekamy się, przeznaczamy i przekazujemy tej właśnie rodzinie św. Franciszka Braci Mniejszych Obserwantów na zawsze i na wieki.
Do nadania większej ważności sprawom, o których tu mowa, postaramy się uzyskać specjalne pismo potwierdzające tę naszą darowiznę, tak od Przewielebnego Księdza Ordynariusza miejsca, jak od Miłościwie Panującego nam Króla i od Jego Świątobliwości naszego Papieża. Na potwierdzenie tego wszyscy obecni podpisaliśmy własnoręcznie dokument i poleciliśmy zawiesić pieczęć.
Dano na zamku krakowskim pierwszego grudnia Roku Pańskiego 1602.
W akcie nadania udział wzięli: wielebni i czcigodni ojcowie: brat Hieronim Przybiński – prowincjał w Zakonie św. Franciszka Braci Mniejszych Obserwantów w tym królestwie; brat Bonawentura, kustosz klasztoru krakowskiego, brat Marian Postękalski, profes tego zakonu, wreszcie wielebni księża: Mikołaj Taranowski, prepozyt krakowski i Albert Ziemęcki, prepozyt tarnowski, krakowscy kanonicy, Tomasz Bucki, doktor obojga praw, kustosz kościoła kolegiackiego św. Michała na zamku krakowskim, a z naszej strony szlachetnie urodzeni i znakomici nasi urzędnicy i krewni: Stanisław Rogoziński z Rogoźna, wojski sieradzki, burgrabia zamku krakowskiego i nasz podstarości krakowski, Andrzej Staszkowski, nasz wicewojewoda krakowski, Laurenty Domaniowski, burgrabia zamku krakowskiego, Jan Piotraszewski, sekretarz królewskiego majestatu i sędzia naszego sądu dla Żydów, Krzysztof Piskorski, notariusz tego sądu, Piotr Konopiński, ekonom naszego domu; Andrzej Giczek, sekretarz; Jan Wiernek koniuszy, Piotr Olszowski skarbnik, Stefan Marcinowski, Augustyn Lawski, Mikołaj Kuczkowski, Piotr Tyniecki, Mikołaj Rościszowski, Seweryn Brzuchiński, Mikołaj Maciejowski i inni nasi krewni, świadkowie omawianych spraw.
Mikołaj Zebrzydowski
wojewoda i generalny starosta krakowski
podpis własnoręczny
Przekładu dokonał: Kazimierz Żuchowski OFM
tekst pochodzi ze strony Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej
Kalwaria Zebrzydowska światowym dziedzictwem kultury
Kalwaria została wpisana na listę dziedzictwa światowego jako jednostka krajobrazu kulturowego. Jest to najmłodsza i bardzo nieliczna jeszcze kategoria dóbr kultury na tej liście. Odzwierciedla ona rozwój międzynarodowej myśli konserwatorskiej u schyłku ubiegłego stulecia. Pojęcie krajobrazu kulturowego jako przedmiotu opieki konserwatorskiej przebijało się z trudem do świadomości konserwatorów. Po raz pierwszy znalazło się na polski wniosek w akcie międzynarodowym w roku 1991 w dokumencie końcowym krakowskiej konferencji KBWE. Fakt, że właśnie my wystąpiliśmy z taką inicjatyw wynikał ze znaczniejszego niż w innych krajach zaawansowania polskich badań nad krajobrazem. Od tego czasu pojęcie to robi światową karierę, jest przedmiotem różnych międzynarodowych rezolucji, a ostatnio – europejskiej konwencji, przygotowywanej przez Radę Europy. Zdobyło szybko prawo obywatelstwa w Komitecie Dziedzictwa Światowego UNESCO i to do tego stopnia, że na jego sesji w Marrakeszu – tej samej na której dokonano wpisu Kalwarii – skierowane zostało do państw członkowskich zalecenie, ażeby właśnie jednostki krajobrazu kulturowego zgłaszać do wpisu na listę UNESCO, chcąc w ten sposób wyrównać proporcje pomiędzy różnymi kategoriami dóbr dziedzictwa światowego i zwrócić uwagę na konieczność nie punktowej lecz powierzchniowej ochrony dziedzictwa, łączącego w nierozerwalną całość wartości naturalne i kulturowe. Tę dobrą passę udało się wykorzystać dla Kalwarii.
Całkowitym novum w uzasadnieniu wpisu Kalwarii, w stosunku do dotychczasowej praktyki UNESCO, było powołanie się na jej wartości niematerialne – duchowe. Są one wymienione trzykrotnie: jako krajobraz o wielkiej wartości duchowej, krajobraz który integruje piękno naturalne i cele duchowe i który symbolicznie przedstawia Pasję Chrystusa. Jest to kolejny znak nowego myślenia o dziedzictwie kultury, szerzącego się w ostatnich latach. Jak dotąd, zgodnie z tradycją europejską, a szerzej – zachodni kładziono nacisk wyłącznie na wartości materialne, unikając wkraczania w sferę wartości intelektualnych w obawie, że mogłyby one stanowić furtkę do wpisu na listę zabytków odbudowanych po kataklizmach, lecz mających wartość symbolu kulturowego, religijnego lub narodowego. Ten archaiczny sposób myślenia załamuje się pod wpływem filozofii Dalekiego Wschodu, które stawiają ducha przed materią i widzą w zabytku przede wszystkim „wehikuł przesłań”, potężny ładunek treści ideologicznych. Podobnie ducha przed materią stawia afrykański Czarny Ląd, dopatrując się w zabytkach materialnych ich niematerialnych, a więc duchowych wartości.
fragment tekstu prof. Andrzeja Tomaszewskiego
opublikowanego w Przeglądzie Kalwaryjskim 7/2002
pełen tekst dostępny jest na stronie Sanktuarium Pasyjno-Maryjnego w Kalwarii Zebrzydowskiej
- 1 XII 1602 r. – Mikołaj Zebrzydowski podpisał na zamku w Krakowie dokument fundacyjny, przekazując Bernardynom kaplicę Ukrzyżowania oraz teren pod budowę klasztoru z kościołem oraz kaplic dróżkowych.
- 1 XII 1999 r. – Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO wpisał zabytkowy zespół architektoniczno-krajobrazowy i pielgrzymkowy (Bazylikę, klasztor i Dróżki) w Kalwarii Zebrzydowskiej na Listę Światowego Dziedzictwa.
About Author
You may also like
-
Co polecamy na weekend 22-24 listopada
-
Dziś mija 80 lat od najtragiczniejszej katastrofy kolejowej w Polsce
-
Dewódzki i Korohoda „Starej Szkole” w Brodach
-
Roman Marczyński zaprasza na Koncert Jazzowy!
-
Dwór w Stryszowie zaprasza na rozmowy przy fotografii, tym razem fotografii archiwalnej i pracy nad nią
-
Sześć miesięcy, milionowe inwestycje
-
Konrad Wojewodzic uczeń KEN Mistrzem Polski 2024 w kategorii Meblarstwo
-
Jakie czynniki wpływają na efektywne funkcjonowanie fabryki?
-
Od poniedziałku 18 listopada do piątku 22 krajówka w Kalwarii na odcinku rynku będzie zamknięta w godz. 9.00-14.00