Za cztery lata nie wolno będzie palić w kopciuchach

23 stycznia 2017 r. Sejmik Województwa Małopolskiego wprowadził uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa małopolskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Zakłada ona likwidację do 2022 roku pieców bezklasowych tzw. kopciuchów, a do 2026 roku pieców poniżej V klasy.

Uchwała zwana w skrócie antysmogową [link do uchwały] ma za zadanie polepszenie powietrza w całym województwie małopolskim za wyjątkiem Gminy Miejskiej Kraków, gdzie obowiązują już o wiele większe restrykcje, względem pozyskiwania źródeł domowego ciepła. I tak dla tak zwanych kopciuchów, czyli pieców (instalacji) niespełniających wymagań w zakresie sprawności cieplnej i emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 3, 4 lub 5 według normy PN-EN 303-5:2012 okres zakazu ich użytkowania rozpocznie się 1 stycznia 2023 roku.

Dla pieców klasy 3 i 4 ten czas kończy się od 1 stycznia 2027 roku.

Wato wiedzieć, że dla pieców których eksploatacja rozpoczęła  się przed 1 lipca 2017 r., będą obowiązywać restrykcje od 1 stycznia 2023 roku, chyba że piece te będą:
a) osiągać sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80% lub
b) zostaną wyposażone w urządzenie zapewniające redukcję emisji pyłu do wartości określonych w punkcie 2 lit. a załącznika II do Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń na paliwo stałe.

Dla pyłu zawieszonego Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje następujące wartości stężeń bezpiecznych dla zdrowia i życia:
• PM2,5: średnie stężenie roczne poniżej 10 μg/m³, zaś średnie stężenie 24 godzinne poniżej 25 μg/m³.
• PM10: średnie stężenie roczne poniżej 20 μg/m³, zaś średnie stężenie 24-godzinne poniżej 50 μg/m³.
Według badań WHO średnie stężenie roczne PM2,5 na poziomie 35 μg/m³ jest związane z o 15% wyższym, długoterminowym ryzykiem umieralności w stosunku do wartości 10 μg/m³. Redukcja stężeń PM2,5 z poziomu 35 μg/m³ do 25 μg/m³ pozwoliłaby zmniejszyć ryzyko przedwczesnej umieralności o 6%. Redukcja taka poprawi również warunki zdrowotne mieszkańców Małopolski (mniejsza zapadalność na różne schorzenia).

Gmina Kalwaria Zebrzydowska pomogła wymienić do tej pory tylko 173 starych kotłów węglowych oraz realizacja w latach 2018-2020 projektu związany z dofinansowaniem wymiany 30 szt. starych kotłów węglowych na nowe gazowe w ramach programu RPO działanie 4.4.2. Pisaliśmy o tym w artykule „Oficjalnie wiemy, że w Kalwarii powietrze jest tragiczne„ [link]. W tym roku (budżet na 2019 r.) Gmina Kalwaria Zebrzydowska na pomoc w wymianie pieców przeznaczyła 300 tysięcy złotych. Niestety jest to kropla w morzu potrzeb.

Można składać wnioski do programu Czyste Powietrze. Oferowane są dotacje i pożyczki do wymiany kotłów i pieców na paliwa stałe, montażu odnawialnych źródeł energii oraz termomodernizacji budynków jed­norodzinnych (ocieplenie ścian, stropów, wymiana okien i drzwi). Dotacja może wynieść nawet 90% kosztów kwalifikowanych (od 7 000 zł do 53 000 zł)!

WAŻNE!
Wnioski można składać w ramach:

• Programów gminnych – w Urzędzie Gminy.
• Programu Czyste Powietrze – internetowo lub w Wojewódzkim Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie. Więcej informacji na temat programów dotacyjnych możesz uzyskać w Urzędzie Gminy oraz na stronie: powietrze.malopolska.pl/dofinansowanie

Skutki długotrwałego narażenia na pyły zawieszone obejmują:

• przedwczesne zgony, w szczególności związane z chorobami układu krążenia,
• powikłania sercowo-naczyniowe, w tym zawał serca i udar mózgu,
• gorszy rozwój płuc oraz rozwój przewlekłych chorób układu oddechowego jak np. astma u dzieci,
• nowotwory,
• negatywny wpływ okołoporodowy, np. w postaci zwiększonej umieralności noworodków i niskiej masy urodzeniowej.

Efekty zdrowotne związane z krótkoterminowym narażeniem to:

• • przedwczesne zgony, zwłaszcza związane z chorobami układu oddechowego i sercowo-naczyniowego,
• • zwiększona ilość przyjęć szpitalnych i wizyt w Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych (SOR), związanych z ostrymi schorzeniami układu sercowo-naczyniowego takimi jak zawały serca i udary mózgu,
• • zwiększona liczba hospitalizacji i wizyt w SOR, w związku z powikłaniami oddechowymi takimi jak napady astmy, zwiększenie częstości takich objawów jak kaszel, świsty oskrzelowe i uczucie duszności,
• • negatywny wpływ na parametry funkcji płuc, zwłaszcza u dzieci i osób z chorobami układu oddechowego takimi jak astma.

Osobami najbardziej narażonymi na zwiększone ryzyko zdrowotne związane z ekspozycją na cząstki drobne i cząstki o większej średnicy są osoby chorujące na schorzenia układu sercowo-naczyniowego i oddechowego (w tym astmę), osoby w podeszłym wieku, dzieci oraz osoby uboższe. Wyniki badań wskazują, że kobiety w ciąży, noworodki oraz pacjenci z pewnymi obciążeniami zdrowotnymi jak cukrzyca, mogą również podlegać złemu wpływowi zdrowotnemu PM2,5.

W przypadku benzo(a)pirenu za wartość bezpieczną dla zdrowia i życia uznaje się średnie roczne stężenie na poziomie 1 ng/m³ (wartość docelowa wskazana w prawie UE). Na stacjach pomiarowych WIOŚ w województwie małopolskim wartość ta przekroczona jest około 8-krotnie, co przekłada się na ekspozycję porównywalną z czynnym paleniem tytoniu.

Wysokie zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym w Małopolsce przyczynia się do przedwczesnej śmierci około 4 tysięcy osób rocznie zgodnie z oszacowaniem według metodyki WHO. W przypadku Dublina po wprowadzeniu zakazu palenia węglem w roku 1990 i związaną z tym krokiem szybką i znaczącą poprawą jakości powietrza, liczba zgonów zmniejszyła się rocznie o ok. 360, co stanowiło ok. 8% wszystkich zgonów. Z tej liczby jedynie ok. 1/3 to zgony związane z chorobami układu oddechowego, zaś większość (ok. 2/3) z chorobami układu krążenia.

Epidemiolodzy dysponują coraz większą liczbą dowodów na związek zanieczyszczeń powietrza z niską wagą urodzeniową, liczbą poronień, wcześniactwem czy częstością występowania wad wrodzonych u noworodków. Szczególnie istotne są badania prowadzone przez grupę prof. dr hab. Wiesława Jędrychowskiego (Collegium Medicum UJ). W trwającym dwanaście lat projekcie badano grupę kilkuset kobiet z Krakowa i ich dzieci, poczynając od drugiego lub trzeciego trymestru ciąży. Wyniki krakowskich badań pokazują wyraźnie, że im większa ekspozycja matki na pył zawieszony i WWA w czasie ciąży, tym mniejsza waga urodzeniowa, wzrost i obwód główki noworodka. Przekłada się to na słabszy rozwój intelektualny (strata średnio 3,8 pkt w skali IQ) oraz słabszą odporność w wieku późniejszym (m. in. zwiększone ryzyko występowania astmy i infekcji dróg oddechowych). Badania Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu nad zachorowalnością w związku z zanieczyszczeniem powietrza wykazały, że wysokie stężenie pyłów w powietrzu powoduje wzrost w szpitalach liczby pacjentów z zawałami serca i udarami mózgu.

Zanieczyszczenie powietrza generuje ponadto wysokie koszty ekonomiczne (tzw. koszty zewnętrzne). Koszty te obejmują w szczególności: wydatki na opiekę zdrowotną, ponoszone bezpośrednio przez ludzi chorujących z powodu zanieczyszczenia powietrza, jak i wydatki w ramach państwowego systemu opieki zdrowotnej, koszty wynikające z mniejszej produktywności, w tym absencji w pracy, koszty związane z przedwczesną umieralnością, czy straty materialne wynikające z przyspieszonej degradacji zabytków. Zła jakość powietrza w Małopolsce ma również negatywne oddziaływanie na postrzeganie regionu wśród turystów oraz inwestorów. Skutkiem ekonomicznym może być zmniejszony ruch turystyczny, zwłaszcza w sezonie grzewczym, kiedy stężenia pyłu zawieszonego utrzymują się na bardzo wysokim poziomie, ale również na mniejszą atrakcyjność Małopolski wśród potencjalnych inwestorów. Szacunkowe koszty ekonomiczne złej jakości powietrza związane z emisją pyłu PM2,5 ze źródeł powierzchniowych wyznaczone dla Małopolski według metodyki stosowanej w Unii Europejskiej w Programie Czystego Powietrza dla Europy (CAFE-CBA) wynoszą 2,9 mld zł rocznie (jest to dolne oszacowanie nie obejmujące m.in. skutków zanieczyszczenia wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi). Natomiast łączne nakłady inwestycyjne na wymianę źródeł ogrzewania, które zostaną poniesione przez mieszkańców do roku 2023 związane z wdrożeniem niniejszej uchwały zostały oszacowane na 4,8 mld zł. Część z tych kosztów zostałoby poniesionych niezależnie od wprowadzenia regulacji na instalację ogrzewania w nowych budynkach i wymianę kotłów po zakończeniu ich żywotności. Przyjęto, że koszty kotłów spełniających wymagania uchwały są średnio 3,3 razy droższe od kotłów pozaklasowych.

About Author

Andrzej Famielec

See author's posts

Reklama