Powrót Ogórcorzy

Osobiście nie dane mi było poznanie smaku słynnych ogórków sprzedawanych podczas Odpustu Wniebowzięcia NMP w Kalwarii Zebrzydowskiej, które można było kupić od Grobku aż po Sanktuarium. Dużo jednak o nich słyszałem od żony i jej rodziny, a także od rdzennych mieszkańców Kalwarii. Z zaciekawieniem przyjąłem więc inicjatywę Stowarzyszenia Jana Pawła II* o organizacji Festiwalu „Ogórcorze” w ostatni weekend sierpnia.

Prezesowi Stowarzyszenia od kilku lat chodziła po głowie inicjatywa Festiwalu Ogórka, nawiązując do słynnych słów Jana Pawła II wypowiedzianych w 1999 roku w Wadowicach: 

Nazywali Kalwarianów – ogórcorzami, a Wadowiczan – flacorzami, a Żywczan – szczupakami, sam smak …

Właśnie do tych słów nawiązuje Tomasz Baluś Prezes Stowarzyszenia Jana Pawła II*: Będziemy promować „ogórka kalwaryjskiego”, starsi zapewne wiedzą skąd taki pomysł, a młodsi właśnie poprzez organizacje tego projektu dowiedzą się, że kiedyś słynęliśmy z ogórków i nazywali nas Ogórcorzami. 

Jak było naprawdę… (chyba)

Jak mi przekazano miano „ogórcorzy” nie do końca jest przypisywane kalwarianom i bardziej trafne jest określenie „budziary” pochodzące od popularnej kalwaryjskiej nazwy odpustowych kramów zwanych lokalnie „budami”, zresztą do dzisiaj można usłyszeć od lokalnych, podklasztornych sprzedawców ,,mam w budzie” tzn.na zapleczu kramu. Wracając do „ogórcorzy” to gro handlarzy kiszonymi ogórkami przybywało z Zembrzyc. Właśnie z Zembrzyc w odpust Wniebowzięcia w piątek już przed świtem przybywało kilka furmanek wiozących po kilka beczek kiszonych ogórków, które były rozstawiane po całym terenie Dróżek: od klasztoru poprzez Most Anielski, Grobek Matki Bożej i od Grobku w stronę Domku Matki Bożej gdzie stały furmanki z ostatnimi beczkami ogórków. Wieczorem zwijając rozstawione „punkty sprzedaży” aby powrócić do Zembrzyc. Tak samo powracali w niedzielę obstawiając trasę procesji od Grobku do Klasztoru. Cały ten tradycyjny proceder Zembrzycki ogórków opisuje tamtejszy mieszkaniec Tadeusz Wojtanek w swojej ,,Monografii Zembrzyc i Marcówki” wydanej w 2009 roku.

Warto w tym miejscu jeszcze wspomnieć, że poza Zembrzycami ogórki kisiły przede wszystkim gospodynie z Brodów czy Bugaja (bo i łatwiej było beczki dowieźć), a także oczywiście z Kalwarii. Jak podał Piotr Moskała w „Kalwaryjskim Alfabecie” wydanym w 2018 roku ostatnią osobą która kisi jeszcze „te” ogórki jest Zbigniew Pyrek i można je u niego kupić tylko jeden dzień w roku – 15 sierpnia w jego kramie.

Sezon ogórkowy kończy się najczęściej w pierwszym tygodniu sierpnia. Czy więc na Festiwalu Ogórka, który odbędzie się 2 tygodnie później, aniżeli Uroczystości w Sanktuarium, ogórek będzie smakował tak samo? Czas pokaże. 

Ogórki kiszone inaczej

Jako nieprawdziwą anegdotę można na pewno przyjąć opowiadanie, które krąży po Barwałdzie i Kleczy, że gdy furman sprzedał na odpuście wszystkie ogórki, to aby się szybciej zakisiły, to do beczki dolewał końskiego moczu… Dzięki czemu ogórki miały zyskać wyrazisty smak w jedną noc.

Niestety musimy także przytoczyć satyryczny artykuł z wadowickiego portalu, jakoby niektórzy do kiszenia używali barszczu sosnowskiego. Artykuł ten wywołał w Polsce spore zamieszanie, bo część redakcji z całego kraju wzięła go nie za żart, a za prawdę.

Co nas czeka na festiwalu

W czasie festiwalu, największą gwiazdą będzie oczywiście ogórek, będziemy go degustować na wszelkie możliwe sposoby, zorganizowane zostaną konkursy dla Kół Gospodyń Wiejskich, konkursy kulinarne, warsztaty dla dzieci, młodzieży, a także warsztaty zdrowego odżywiania. To wszystko przy dobrej biesiadnej muzyce – pisze Prezes Stowarzyszenia. Stowarzyszenie otrzymało grant w wysokości 18 tys. tys. zł z przeznaczeniem na organizację Festiwalu „Ogórcorze” w ramach projektu LGD „Gościniec 4 żywiołów.

* Pełna nazwa stowarzyszenia brzmi: Stowarzyszenie Św. Jana Pawła II Patrona Kalwarii Zebrzydowskiej

fot. główne W.Chyczyński

About Author

Andrzej Famielec

See author's posts

Reklama